Poniżej zamieszczamy treść czatu z panem Janem Friedbergiem dot. projektu Modernizacji i rozwoju zintegrowanego systemu transportu zbiorowego w Olsztynie (głównie wprowadzenia sieci tramwajowej), który odbył się w poniedziałek 17 maja w godzinach 17-19. W rolę pytających pod pseudonimem „Zenon” wcielili się dwaj członkowie Forum Rozwoju Olsztyna. Poziom rozmowy był dla nas satysfakcjonujący, a odpowiedzi specjalisty konkretne i na temat.
16:55 zapytał: Zenon
Dlaczego zastosowano rozwiązanie jednotorowych odnóg na Stare Miasto i Kortowo? Wydaje się oczywiste, że są to trasy znacznie bardziej uczęszczane niż Jaroty-Dworzec.
Odpowiada: Jan Friedberg
Wyjaśnienie jest proste – racjonalizacja kosztów oraz oszczędnośc miejsca. Odcinki wymienione mają długośc ok. 2 km od głównej linii więc tramwaj przejeżdża je w ciągu ok. 6 minut. Czyli spokojnie tramwaje wyminą się na krańcówce gdzie będą dwa tory.
16:56 zapytał: Zenon
Jaka będzie częstotliwość kursowania tramwaju na jednotorowych odnogach? Dlaczego tak ważne połączenie jak Jaroty-Kortowo zostało tak zbagatelizowane? Przecież Jaroty są dla studentów (aż 37 tys. osób) świetnym miejscem na wynajem mieszkań.
Odpowiada: Jan Friedberg
Ten czynnik jest uwzględniony, częstotliwość ok. 10 minut (1200 osób/godzinę w jednym kierunku całkowicie wystarczy
16:56 zapytał: Zenon
Czy na jednotorowych odnogach przewidziane są mijanki? Jeśli tak to gdzie?
Odpowiada: Jan Friedberg
Nie ma potrzeby. Mijanką będzie końcówka.
16:57 zapytał: Zenon
Miasto rozważa wprowadzenie systemu translohr. W jaki sposób łączy się to z zapisem, że dotacje przyznawane są na pojazd szynowy?
Odpowiada: Jan Friedberg
Nie ma potrzeby. Mijanką będzie końcówka.
17:00 zapytał: Zenon
Jaka firma będzie obsługiwała tramwaje i jaką rolę pełnić tu ma powołany Zarząd Komunikacji Miejskiej? Czy on również staje do przetargu na równych prawach? Z jednej z Pana publicznych wypowiedzi mogliśmy się dowiedzieć że oferentów ma być dużo.
Odpowiada: Jan Friedberg
Przewidujemy obecnie powołanie lub wynajęcie oddzielnej firmy przewozowej, wyspecjalizowanej w eksploatacji tramwajów. MPK byłoby wówczas firma autobusową, ale proponuje, aby ew. częśc pracwoników przeszła do nowej firmy zmieniając swoją specjalizację. Podobne rozwiązanie stosowane było w wielu innych miastach w Polsce. Natomiast Zarząd Transportu Miejskiego nie jest przedsiębiorstwem, tylko jednostką gminną powołaną w celu organizowania przewozów w całym systemie transportu miejskiego. ZTM przejmie częśc obowiązków z MPK (np. planowanie sieci, sprzedaż i kontrola biletów oraz z wydziału komunikacji miejskiej). ZTM zawrze umowę na prowadzenie działalności przewozowej, będzie kontrolował wykonanie tej umowy i rozliczał przewoźników.
17:01 zapytał: Zenon
W jaki sposób będzie obsługiwany przystanek przy Areszcie? Przejście dla pieszych zlikwidowano, a podziemne to pomysł rodem z PRL-u. Czy jest Pan za przywróceniem przejścia naziemnego?
Odpowiada: Jan Friedberg
Ta sprawa jest przedmiotem analiz projektantów
17:07 zapytał: ola
Dlaczego wybrano tramwaje a nie trolejbusy?
Odpowiada: Jan Friedberg
Analizy wykazały, że jest to rozwiązanie ekonomicznie mniej efektywne, ponadto trolejbusy mają wiele wad eksploatacyjnych. Zauważmy, że trakcja ta powoli znika z miast europejskich.
17:10 Informacja od moderatora
Przepraszamy za pomyłkę. Odpowiedź na pytanie: Miasto rozważa wprowadzenie systemu translohr. W jaki sposób łączy się to z zapisem, że dotacje przyznawane są na pojazd szynowy?: Jan Friedberg: Opcja taka jest wyposażona w jedną szynę, która realizuje funkcję kierowania pojazdem oraz odbioru prądu zwrotnego, jak w każdym innym typie pojazdów szynowych. W istocie nie ma funkcji przenoszenia obciążenia przez szynę.
17:06 zapytał: Zenon
Wg planów tramwaj ma się „mieszać” z ruchem kołowym aż w dwóch miejscach. Takich rzeczy zwykle unika się podczas projektowania współczesnych tras. W jaki sposób przewiduje się ograniczenie zagrożenia związanego z wypadkami tramwaj-samochód oraz blokowaniem pasa przez samochody?
Odpowiada: Jan Friedberg
Nie zgadzam się z ta tezą – większość nowych linii w centrum ma takie odcinki (Amsterdam, Strasburg, Wrocław, miasta niemieckie). Chodzi o to, ze na takich odcinkach pasażerowie mają najlepszy dostęp do pojazdów, co skraca czas podroży. Raczej chodzi o to, żeby wypromować tramwaj, zaś samochody skierować na inne, alternatywne trasy.
17:00 zapytał: Zenon
Dlaczego opóźniają się konsultacje w sprawie Decyzji Środowiskowej? Miały być na początku kwietnia. Co jest powodem opóźnienia?
Odpowiada: Jan Friedberg
Powodem jest rozszerzenie zakresu raportu.
17:05 zapytał: Zenon
Czy projektowany pas 7m na ul. Sikorskiego ma prawidłową szerokość i łuk skrętu dla klasycznego tramwaju?
Odpowiada: Jan Friedberg
Szerokość pasa terenu pod torowisko zależy od umieszczenia podpór trakcji i może wynosić od 6,5 do 7,5m. Dodajmy, że w Polsce nie ma przepisów techniczno-budowlanych w tym względzie. Posługujemy się starą normą tak jak inne miasta w Polsce.
17:07 zapytał: Zenon
Czy planowana w związku z przebiegiem tramwaju tzw. ul.Nowoobiegowa będzie posiadała buspas? Jak uzasadniono finansowanie tej trasy dla ruchu indywidualnego z pieniędzmi przeznaczonymi na rozwój komunikacji publicznej?
Odpowiada: Jan Friedberg
Buspasy są przewidziane dla najbardziej obciążonych ruchem samochodowym odcinków dróg, zaś ulica Obiegowa, jako nowa i realizowana w pierwszym swoim odcinku nie wykazuje w prognozach takich obciążeń. Ponadto będziemy starali się unikać dublowania linii tramwajowych liniami autobusowymi. Natomiast uzasadnienie jej realizacji w ramach omawianego projektu oparto na tym, że ta trasa pozwoli odciążyć od ruchu samochodowego ul. Kościuszki, gdzie oczywiście wprowadzenie tramwaju spowoduje ograniczenie dla ruchu samochodowego.
17:07 zapytał: Zenon
Jakie są terminy kolejnych etapów dla przedsięwzięcia tramwajwowego?
Odpowiada: Jan Friedberg
Przetargi realizacyjne – 2010r. Projektowanie – 2010-2011r. Rozpoczęcie robót – 2012r. Zakończenie – 2013r.
17:08 zapytał: ola
Kiedy w Olsztynie zobaczymy pierwszy tramwaj?
Odpowiada: Jan Friedberg
W 2013 roku.
17:10 zapytał: ola
Czy projekt linii tramwajowej brany obecnie pod uwagę, będzie mógł się rozrastać w miarę potrzeb?
Odpowiada: Jan Friedberg
Tak, w miarę potrzeb i możliwości. Po uruchomieniu pierwszej linii warto obserwować i dostroić nowy system do potrzeb. Ponadto sprawne funkcjonowanie tego systemu zapewne podniesie akceptację społeczną dla kolejnych etapów.
17:11 zapytał: ola
Czy tramwajami w Olsztynie będzie zarządzać MPK czy będzie to osobna firma?
Odpowiada: Jan Friedberg
Jak wcześniej pisałem zarządzanie całym transportem zbiorowym będzie w rękach Zarządu Transportu Miejskiego (jest to instytucja w organizacji). Natomiast samym ruchem zarządzać będzie firma przewozowa wybrana w przetargu.
17:01 zapytał: Zenon
Po której stronie będzie biegł odcinek jednotorowy wzdłuż Al. Piłsudskiego?
Odpowiada: Jan Friedberg
Środkiem.
17:17 zapytał: OlsztyńskieTramwaje.pl
Dlaczego po pierwszym etapie przygotowania studium wykonalności zrezygnowano z dalszej analizy wariantu z tunelem i przebiegiem ulicą Dąbrowszczaków, mimo że był on o ok. 15% tańszy niż przebieg ulicą Obiegową? Kto o tym zdecydował?
Odpowiada: Jan Friedberg
Porównanie tego tylko w oparciu o koszty inwestycji nie jest właściwe: z samej budowy tunelu nie wynikałyby bowiem korzyści dla systemu, natomiast budowa ul. Obiegowej w ramach tego projektu przynosi korzyści nie tylko dla tramwajów ale także dla ruchu samochodowego.
17:19 zapytał: Zenon
Miasto się wyludnia. Świadczą za tym najnowsze dane. Czemu trasa tramwajowa biegnie zatem po terenach gdzie nikt nie mieszka (np.Sikorskiego) a omija tereny obecnie gęsto zamieszkałe (np.Wilczyńskiego)?
Odpowiada: Jan Friedberg
Słowo wyludnia jest chyba przesadą. Zaproponowano taki wariant trasy, ponieważ poprowadzenie tramwaju ul. Wilczyńskiego zasadniczo ograniczyłoby dostęp do ulic osiedlowych, budynków wielorodzinnych. Natomiast przebieg ul. Sikorskiego wokół której jest wszak kilka osiedli mieszkaniowych jest osią kierunku ruchu pasażerskiego poprzez kilka dużych centrów handlowych do centrum miasta.
17:27 zapytał: OlsztyńskieTramwaje.pl
Na czyj wniosek poddano analizie także translohry i dlaczego tylko rozwiązanie tego producenta, a nie konkurencyjne firmy Bombardier?
Odpowiada: Jan Friedberg
Nie ograniczamy dostępu żadnych producentów pojazdów. Firma Lohr przedstawiła swoją propozycję, firma Bombardier szykuje także podobną prezentację, ale w odniesieniu do pojazdów klasycznych. Trzeba dodać, że pojazd na kołach ogumionych firmy Bombardier, nie sprawdził się i został wycofany z rynku. Miasto zajmuje się tego typu ofertami w celu rozpoznania rynku i poszerzenia swojej wiedzy, natomiast jest oczywiste, że wybór ostateczny nastąpi w drodze konkurencyjnego przetargu.
17:41 zapytał: Zenon
Jeszcze pytanie w kwestii miesznia trasy tramwaju z ruchem kołowym. Co ma Pan na myśli pisząc, że „na takich odcinkach pasażerowie mają najlepszy dostęp do pojazdów”?
Odpowiada: Jan Friedberg
Przystanki są blisko ich najważniejszych źródeł i celów podróży (szkoły, sklepy, biura, szpitale na Żołnierskiej, itp.).
17:28 zapytał: Zenon
Na co realnie będzie przetarg? Czy firma wygra przetarg na obsługę czy też na budowę całej sieci oraz obsługę? Jak to się ma więc do ZTM? Czy np. to ZTM decydować ma o wyborze translohr-tramwaj, czy firma-oferent przetargu ma wyjść z taką propozycją? Dobrze byłoby alby sprawa struktury przetargowej ta była troszkę jaśniej opisana na stronach dot. projektu, rozumiem że trudno to wytłumaczyć podczas tego krótkiego „czatu”.
Odpowiada: Jan Friedberg
Gratuluję naprawdę dobrej znajomości tej problematyki. Są to bardzo ważne elementy konstruowania SIWZ-u. Jesteśmy w trakcie przygotowywania tych zasad i decyzje nie są jeszcze podjęte, ale dla niezorientowanych dodajmy, że wybór konkretnej drogi postępowania wiąże się przede wszystkim z rozkładem ryzyka w osiąganiu celów projektu. Jeżeli chcemy je zmniejszyć przekazując ryzyko na rynek możemy się spodziewać droższych ofert. Jeśli natomiast chcemy wziąć ryzyko na siebie oferty mogą być tańsze. Są plusy i minusy obu rozwiązań.
17:51 zapytał: OlsztyńskieTramwaje.pl
Czy na etapie studium zaplanowano tzw. przeploty (przetoki) między torami umożliwiające ominięcie np. unieruchomionego tramwaju? Jeśli tak, to jak gęsto się one znajdą?
Odpowiada: Jan Friedberg
Nie, jest to zagadnienie do fazy projektu budowlanego, ale oczywiście takie przeploty będą przewidziane, zwłaszcza że pojazdy będą dwukierunkowe, a więc łatwo mogą korzystać z takich urządzeń.
18:04 zapytał: Zenon
Wydaje się, że niektóre odpowiedzi przeczą samym sobie. W jednym miejscu słyszymy, dla ul.Kościuszki: „Chodzi o to, ze na takich odcinkach pasażerowie mają najlepszy dostęp do pojazdów, co skraca czas podroży. Raczej chodzi o to, żeby wypromować tramwaj, zaś samochody skierować na inne, alternatywne trasy”, a w drugim:”poprowadzenie tramwaju ul. Wilczyńskiego zasadniczo ograniczyłoby dostęp do ulic osiedlowych, budynków wielorodzinnych”. Gdzie tu konsekwencja? Ul. Wilczyńskiego – znacznie szersza od Kościuszki już teraz będzie odciążona „małą” obwodnicą Sikorskiego-Witosa, znacznie szybciej niż powstanie Nowoobiegowa. Jest także osią Os.Generałów-Jaroty-Pieczewo. Spełnia wszystkie wymogi aby być ulicą z tramwajami. Odpowiedzi uważam za całkowicie wymijające.
Odpowiada: Jan Friedberg
Nie zgodzę się z tym z dwóch powodów. Po pierwsze ulica Kościuszki jest w centrum, a Wilczyńskiego na osiedlu mieszkaniowym, więc są różne funkcje tych obszarów. Po drugie ul. Wilczyńskiego obok prowadzenia ruchu codziennego umożliwić musi dojazd do ulic wewnętrznych i budynków na bardzo dużym obszarze. Ponadto dążymy do tego aby na ulicach w centrum transport samochodowy był w mniejszości, zaś nie ma takiej potrzeby na osiedlach mieszkaniowych.
18:08 zapytał: Zenon
Czy nie uważa Pan, że ul.11-Listopada powinna być wyłączona z ruchu i zamieniona na deptak pieszo-tramwajowy? Takie rozwiązanie jest możliwe, co na to miasto?
Odpowiada: Jan Friedberg
Słuszna uwaga. Projekt zakłada poważne ograniczenie ruchu i zachowanie tylko jednego pasu dla przejazdu w kierunku ulicy Nowowiejskiego. W kierunku Placu Jedności Słowiańskiej pas będzie obsługiwał tylko ruch autobusów i obsługę nieruchomości.
18:14 zapytał: OlsztyńskieTramwaje.pl
Czy miasto może przygotowując przetarg ograniczyć go jedynie do technologii tramwaju klasycznego, wykluczając rozwiązania hybrydowe (translohr)? Czy można tak sformułować SIWZ?
Odpowiada: Jan Friedberg
Takie działanie mogłoby być odczytane jako próba ograniczenia konkurencyjności na rynku.
18:16 zapytał: Zenon
Pomysł tego czatu jest bardzo dobry. Uważam że powinno to odbywać się możliwie często, dlatego dziękuję, że zgodził się Pan wziąć w nim udział zwłaszcza, że odpowiedzi na pytania są dość szybkie. Szkoda, że strona tramwaje.olsztyn.eu jest ostatnio martwa. Martwią takie sprawy jak budowa Sikorskiego, rozpoczęta bez projektu, czy przeciąganie konsultacji DŚ. Najbardziej boli jednak brak takich dyskusji we wcześniejszych (decyzyjnych) fazach projektu, co świadczy o braku zaufania do obywateli, oraz wzbudza również podejrzenia z ich strony. Znacznie mniejsze zaniedbania poczynioino w tym względzie np. w sprawie śmieci – okazało się, że władze mocno zmieniły kurs pod wpływem min. konsultacji.
Odpowiada: Jan Friedberg
Dziękuję za pozytywną ocenę. Wyjaśnijmy, że kontrakt na budowę ul. Sikorskiego-Witosa przewidywał uszczegółowienie pewnych rozwiązań projektowych w zależności od uzgodnień wynikających z poprowadzenia przebiegu trasy tramwaju, co było przygotowywane później. Obecnie projekt jest stosowanie uzupełniany, zresztą korekta nie narusza istoty założeń projektowych.
18:19 zapytał: OlsztyńskieTramwaje.pl
Czy analizowano sposób rozbudowy sieci tramwajowej po 2013 roku? Gdzie miałyby być wybudowane kolejne torowiska?
Odpowiada: Jan Friedberg
Tak. Wstępne rozpoznanie było wykonane jeszcze w 2004 roku. Niemniej przewidujemy analizę tych nowych koncepcji po wdrożeniu obecnego pierwszego etapu i analizach porealizacyjnych.
17:16 zapytał: Zenon
Czy ul.Pieniężnego zostanie zawężona przez buspas?
Odpowiada: Jan Friedberg
Komunikacja miejska będzie przebiegała w kierunku południowym tak jak obecnie ul. 11 Listopada i Placem Jedności Słowiańskiej, podczas gdy ruch samochodowy byłby skierowany bezpośrednio z ul. Piłsudskiego w ul. Pieniężnego. W odwrotnym kierunku rozwiązania są obecnie analizowane.
18:27 zapytał: Maciek Sochanowski
Jeszcze pytanie dotyczące przetargu. Przewidujecie osobne postepowania na projekt, budowę, abor i eksploatację czy raczej będzie to jeden przetarg na wszystko?
Odpowiada: Jan Friedberg
Przetargi będą dzielone zadaniami, a nie rodzajami robót. Natomiast nie jest jeszcze rozstrzygnięta kwestia rozdzielenia wykonawstwa i eksploatacji.
17:12 zapytał: Zenon
Ile będzie kosztowała budowa ul.Nowoobiegowej?, ile kosztowałaby sama trasa tramwajowa?
Odpowiada: Jan Friedberg
W tej chwili dokumentacje przedprojektowe są w wykonaniu lub w weryfikacji stąd podawanie konkretnych kwot nie byłoby profesjonalne.
18:32 zapytał: Zenon
Ul.Wilczyńskiego to ulica z potencjałem, aby stać się nowym lokalnym centrum. Miastotwórczy charakter tramwaju doskonale komponuje się z takimi długimi ulicami, gdzie mamy mnóstwo funkcji usługowej i handlowej w parterze. Pozbawienie tej ulicy tramwaju zapewne ją osłabi – także handlowo. Wzmocni natomiast ciąg centrów handlowych wzdłuż Sikorskiego. Nie jest to wcale korzystne dla miasta i mieszkańców. Ul. Wilczyńskiego ma miejscami 6 pasów. W momencie budowy obwodnicy traci swój „przelotowy” charakter i staje się ul. lokalną. Zupełnie wystarczy tam po jednym pasie w każdą stronę plus prawoskręty i parkingi. Do rozwiązania miejskiego nijak nie mogę się przychylić.
Odpowiada: Jan Friedberg
Ulica Wilczyńskiego jest niewątpliwie centrum, ale lokalnym osiedla Jaroty i korzystanie z tego centrum nie wymaga użycia tramwaju. Ulica handlowa zawsze będzie cieszyła się powodzeniem u okolicznych mieszkańców. Natomiast poprowadzenie tramwaju do centrum ul. Wilczyńskiego spowodowałoby, że tą długą ulicą tramwaj musiałby dość wolno jechać, przez co wydłużyłby się czas dojazdu do centrum, co jest główną funkcją linii tramwajowej.
18:38 zapytał: OlsztyńskieTramwaje.pl
Czy analizowana była możliwość zastosowania torowiska wydzielonego w ulicach Żołnierskiej i Kościuszki? Pozostawienie możliwości wjazdu samochodów na torowisko (choćby tylko przy skrzyżowaniach) może znacznie wydłużyć czas przejazdu tramwaju. Czy zmiana jest jeszcze możliwa?
Odpowiada: Jan Friedberg
Taka możliwość była analizowana, ale oznaczałaby konieczność wycinki wielu drzew i poszerzenia jezdni. Natomiast tzw. jazda za tramwajem wbrew pozorom nie jest znaczącym utrudnieniem dla samego tramwaju jeśli będzie on posiadał priorytet przejazdu przez skrzyżowania. Tak czy inaczej w trakcie eksploatacji będą możliwe korekty rozwiązań organizacji ruchu.
18:49 zapytał: Zenon
Wydaje się, że główną zaletą jest szybki dojazd do centrum, zasadniczej roli nie powinna tu jednak odgrywać prędkość samego pojazdu (bo to różnica 2-3minut) lecz jego dostępność dla mieszkańców (fizyczna odległość od domu – a więc obszary jak najgęściej zamieszkane) oraz jego częstotliwość (obniżona przez zwiększenie liczby linii). Rozumiem, że zostanie to jeszcze zweryfikowane po budowie, ale Czy może Pan powiedzieć w jakim kierunku szły analizy dalszej rozbudowy sieci?
Odpowiada: Jan Friedberg
Może to są słuszne uwagi co do głównych czynników prędkości handlowej. Dodałbym tylko, że wpływają na to także zatrzymania na sygnalizacji (nawet przy priorytecie to się może zdarzyć), czas wymiany pasażerów i dopuszczalna prędkość na ulicy. Co do drugiej kwestii to analizę dalszej rozbudowy sieci można oprzeć na naszych wykresach potoków ruchu pasażerskiego zamieszczonych w studium wykonalności. Niestety nasza branża nie dopracowała się prostych algorytmów optymalizacyjnych (za dużo zmiennych losowych!) stąd konieczne jest badanie i porównywanie różnych wariantów.
18:49 zapytał: OlsztyńskieTramwaje.pl
Czy w projekcie sieci przewidziano konieczność pozostawienia rezerwy na drugi tor na odcinkach jednotorowych na wypadek zwiększenia potrzeb przewozowych w przyszłości?
Odpowiada: Jan Friedberg
Nie, ale nie powinno być takiej potrzeby. Układ limitować będzie odcinek głównej linii między Tuwima a Piłsudskiego, gdzie są największe potoki ruchu na kierunku Jaroty -centrum, a wspomniane odgałęzienia nie mogą „zabrać” za dużo przepustowości, w końcu ograniczonej do ok. 20 pociągów na godzinę w jednym kierunku.
18:55 zapytał: Zenon
Dziękuję za szereg konkretnych odpowiedzi.
Odpowiada: Jan Friedberg
Dziękuję również za merytoryczną dyskusję. Jestem pod wrażeniem nie tylko zaangażowania wszystkich uczestników czatu w tę sprawę, ale także znajomości miasta, jego problemów i tematyki transportowej. Powodzenia!
19:02 Informacja od moderatora
Dziękujemy Państwu za udział w czacie, dziś naszym gościem był Pan Jan Frieberg, konsultant projektu „Modernizacja i rozwój zintegrowanego systemu transportu zbiorowego w Olsztynie”. Zapraszamy Państwa do dalszej dyskusji na platformie konsultacji społecznych http://www.konsultacje.olsztyn.eu.